Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), altın ithalatına yönelik kota uygulamasının piyasalardaki etkilerine dair dikkat çeken bir değerlendirme yaptı. İşlenmemiş altın ithalatındaki keskin düşüş ve mücevherat ithalatındaki artış, ekonomi çevrelerinde tartışma konusu oldu. Ekonomistler, bu değişimin tüketim malları ithalatına olan yansımalarına dikkat çekerek uyarılarda bulunuyor.
İşlenmemiş Altında Düşüş, Mücevheratta Büyük Artış
7 Ağustos 2023’te yürürlüğe giren altın ithalat kotası, işlenmemiş altın ticaretinde önemli bir değişime neden oldu. Kota uygulamasından önce, işlenmemiş altının yıllık ithalatı 34 milyar dolar seviyesindeyken, 2024 Kasım itibarıyla bu rakam 17 milyar doların altına geriledi. Ancak mücevherat ithalatında tam tersi bir tablo ortaya çıktı. Kota uygulaması öncesinde 1,6 milyar dolar olan 12 aylık mücevherat ithalatı, dört kat artarak 6,4 milyar doları aştı.Toplam İthalatta Düşüş Yaşandı
Kota uygulaması sonrası, hem işlenmemiş altın hem de mücevherat ithalatının toplamında belirgin bir düşüş görüldü. 2023 yılının Ağustos ayında toplamda 35,5 milyar dolar olan altın ve mücevherat ithalatı, 2024 Kasım itibarıyla 23 milyar dolara kadar indi. Bu durum, cari işlemler dengesine yönelik alınan önlemlerin etkisini gözler önüne serdi.Tüketim Malı İthalatına Mücevherat Damgası
Mücevherat ithalatındaki artış, tüketim malı ithalatını da doğrudan etkiledi. 2024 yılının Ocak-Kasım döneminde toplam tüketim malları ithalatı, bir önceki yılın aynı dönemine göre %13,1 oranında arttı. Bu artışın büyük kısmı (%9,2), mücevherat ithalatından kaynaklandı. Diğer tüm tüketim mallarının toplam katkısı ise yalnızca %3,9’da kaldı.Ekonomistlerden Önemli Uyarılar
Merkez Bankası ekonomistleri, mücevherat ithalatındaki olağandışı artışın ithalat rakamlarına yanlış yorumlara neden olabileceğine dikkat çekiyor. Özellikle kısa vadeli analizlerde, mücevherat ithalatının detaylı şekilde incelenmesi gerektiği vurgulanıyor. Bu verilerin göz ardı edilmesi durumunda, ithalat artışlarının yanlış yorumlanabileceği uyarısında bulunuluyor.